هوادهی فاضلاب چیست؟

هوادهی فاضلاب جهت انتقال اكسیژن به درون فاضلاب و هوادهی به آن می ‌توان از هوادهی عمقی با استفاده از بلوئر و یا هواده‌های سطحی دور كند و دور تند استفاده نمود. عمل تماس فاضلاب با هوا بطور کلی به دو صورت هوادهی عمقی با دیفیوزر و هوادهی سطحی توسط هواده‌های توربینی انجام می‌پذیرد که در ادامه به اختصار معرفی می‌گردند.

هوادهی عمقی با دیفیوزر

هوادهی در این روش، دمیدن هوا به درون فاضلاب با کمک بلوئر (دمنده) یا کمپرسور و توسط لوله‌های تحت فشار انجام می‌گیرد که به این عمل هوادهی عمقی می‌گویند. تجهیزات اصلی مورد استفاده در هوارسانی به فاضلاب در این روش در واقع و در نهایت پخش (Air Blowers) شامل سیستم توزیع هوا، انتقال هوا، دمنده‌های هوا حباب‌های هوا توسط دیفیوزرهای حباب ریز (دیسکی یا لوله‌ی) با غشاء ممبرانی می‌باشند. در این روش هوادهی، هوای فشرده شده توسط دمنده‌ها با فشار زیاد از طریق لوله‌ های رابط دیفیوزرها تقریباً از 30 سانتیمتری کف حوض هوادهی به درون فاضلاب تزریق می‌گردد. سپس حباب‌های ریز هوا در تماس با فاضلاب مسیر خود را به سمت سطح مایع طی می‌نمایند و درمسیر خود و در تماس با فاضلاب قسمتی از اکسیژن هوا در مایع حل می‌گردد و از این طریق نیاز میکرو ارگانیسم‌ها را به اکسیژن تأمین می‌نماید. ازمحاسن این سیستم هوادهی می‌توان به جذب مقدار زیادی از اکسیژن به علت طی مسیر طولانی توسط فاضلاب اشاره نمود.

هوادهی سطحی

در  هوادهی سطحی با بر هم زدن، تلاطم، اختلاط، پخش کردن و پاشیدن قطرات فاضلاب به هوا، سطح تماس سیال با هوا افزایش یافته و به فاضلاب هوا رسانی می‌گردد. در این روش هواده‌ها روی پل خارج از مایع مخلوط قرار گرفته و فقط پروانه آن‌ها در عمق معینی از مایع قرار می‌گیرد. هواده‌ها فاضلاب را شدیداً بهم می‌زنند تا از ته نشین شدن مواد معلق جلوگیری به عمل آورده و نیز سطح تماس مایع مخلوط را با هوا افزایش دهند. فاضلاب از این طریق اکسیژن مورد نیاز میکرو ارگانیسم‌ها را دریافت نموده و در خود حل می‌نماید. از مزایای عمده این روش سادگی عمل راهبری و نگهداری بوده ضمن آنکه برحسب نیاز، عمق غوطه‌ وری پروانه‌ها در ساخت و تولید هواده‌های سطحی کامپوزیتی یا فولادی قابل تغییر می‌باشد.

طرح و ساختار هواده‌های سطحی مکانیکی بسیار متنوع می‌باشد. این هواده‌ها از نظر سرعت چرخش پره به دو نوع دور کند و تند تقسیم می‌شوند.

اب

تخلیه فاضلاب صنعتی

مقدمه

فاضلاب و پس آبهای مراکز صنعتی ، کشاورزی و همینطور محلهای مسکونی از آلوده کننده‌های عمده آبهای زیرزمینی و آبهای سطحی بویژه آبهای رودخانه‌ها ، دریاها و دریاچه‌ها هستند. با این فاضلابها و همینطور عوامل مؤثر در آلودگی فاضلاب و پس آبها آشنا می‌شویم.

آلودگی آبها

آب ، تصفیه آن و جلوگیری از آلودگی و به هدر رفتن آن از مسائل بسیار مهم زمان ما به حساب می‌آید. آلودگی آبها ، معضل بزرگ زیست محیطی محسوب می‌شود که به علت پیشرفت صنایع و تکنولوژی ، هر روزه با پیشرفت روز افزون آن مواجهیم.

فلزهای سنگین و شیمی خاک

بسیاری از فلزهای سنگین برای انسان سمی هستند و چهار فلز جیوه (Hg) ، سرب (pb) ، کادمیم (Cd) و آرسنیک (As) فلزهایی هستند که بعلت کاربرد گسترده ، سمیت و توزیع وسیع آنها بیشترین خطر را از نظر زیست محیطی دارند. البته هیچ یک از این عنصرها هنوز به آن اندازه در محیط زیست پخش نشده که یک خطر گسترده بشمار آید. به هر حال ، هر یک از آنها در بعضی از محلات در سالهای اخیر در سطوحی سمی یافت می‌شود. این فلزها بطور عمده از مکانی به مکان دیگر از طریق هوا منتقل می‌شوند و این انتقال معمولا به صورت گونه‌هایی که روی ماده ذره ‌مانند معلق ، جذب سطحی شده یا در آن جذب شده است، صورت می‌گیرد.

تولید انرژی و آثار محیطی آن

بسیاری از مسائل زیست محیطی ، نتیجه غیر مستقیم تولید و مصرف انرژی ، بویژه زغال سنگ و بنزین است. ذخایر زغال سنگ در دنیا از مجموع نفت ، گاز طبیعی و اورانیوم خیلی بیشتر است. از اینرو مصرف زغال سنگ برای تولید انرژی صنعتی نه تنها ادامه خواهد یافت، بلکه احتمالا به مقدار زیادی بویژه در کشورهای در حال توسعه مانند چین و هندوستان که ذخایر زیادی از این ماده دارند، افزایش می‌یابد. از سوزاندن زغال سنگ مقدار زیادی SO2 و CO2 که آلاینده هستند تولید می‌شود. بحث انرژی هسته‌ای و سایر منابع انرژی نیز جای خود دارد.

پتانسیل و ظرفیت اکسیداسیون ، معیاری برای تعیین آلودگی فاضلابها

پتانسیل و ظرفیت اکسیداسیون آبها ، یکی از معیارهای مهم آلودگی آنهاست. بطوری که می‌دانیم اکسیژن محلول در آب ، عامل اساسی زندگی و رشد حیوانات و گیاهان است. زندگی این موجودات بستگی به حداقل اکسیژن محلول در آب دارد. ماهی بیش از سایر جانداران و بی مهره‌گان در درجه دوم و باکتریها کمتر از تمام موجودات آبزی به اکسیژن محلول در آب نیاز دارند. در یک آب معمولی که ماهی در آن پرورش می‌یابد، غلظت اکسیژن محلول نباید کمتر از 5 میلیگرم در لیتر باشد و این مقدار در آبهای سرد به 6 میلیگرم در لیتر افزایش می‌یابد.

در صورتی که مقدار اکسیژن محلول در آب کمتر از حداقل مجاز برای زندگی جانداران آبزی باشد، آن آب ، آلوده تلقی می‌گردد. وجود مواد آلی در آب ، موجب مصرف و تقلیل مقدار اکسیژن محلول می‌گردد. غالب ترکیبات آلی موجود در آب دارای کربن هستند و فعل و انفعال مهمی که در محیط آبی به کمک باکتریهای خاصی انجام می‌پذیرد به ترتیب زیر است:

در این واکنش به ازاء 12 گرم کربن ، 32 گرم اکسیژن مصرف می‌شود. اگر فرض کنیم که مقداری روغن که حاوی 12 گرم کربن بوده ، در آب ریخته شود، با در نظر گرفتن حداکثر مقدار اکسیژن محلول در آب در شرایط معمولی (میلیگرم در لیتر) این مقدار روغن آبی در حدود 3555 لیتر را فاقد اکسیژن نموده و به معنی دیگر کاملا آلوده می‌نماید.

میزان مواد آلی در فاضلابها

بطوری که قابل پیش بینی است فاضلابها و پس آبها حاوی مقدار بسیار زیادی مواد آلی است. تقریبا آثار کلیه مواد مصرف در زندگی اجتماعی و همینطور صنایع ، در فاضلابها وجود دارد. تخلیه فاضلابها و پس آبها در آبهای معمولی آنها را به سرعت آلوده می‌کند و این در واقع زاییده وجود مقادیر بسیار زیاد مواد آلی در فاضلابها و پس آبها.

اکسیژن مورد نیاز جهت اکسیداسیون یک فاضلاب

اکسیژن مورد نیاز جهت اکسیداسیون یک فاضلاب ، پس آب و یا آب آلوده معیار مناسبی برای آگاهی از حدود مقدار مواد آلوده کننده موجود در آنهاست. دو روش تعیین میزان آلودگی که بر اساس یاده شده در بالا متکی هستند، تحت عناوین COD و BOD شناخته شده‌اند.

 (BOD (Biochemical Oxygen Demand:

BOD یک فاضلاب ، پس آب و یا آب عبارت است از میزان اکسیژن مور نیاز میکرو ارگانیسمها در اکسیداسیون بیوشیمیایی مواد آلی موجود در آن. در حقیقت BOD تعیین کننده مقدار اکسیژن مورد لزوم برای ثبوت بیولوژیکی مواد آلی نمونه مورد نظر خواهد بود. اگر BOD آبی در حدود 1 میلیگرم در لیتر باشد، آب خوب و اگر به حدود 3 برسد مشکوک و بیشتر از 5 ، آلوده است.

 (COD (Chemical Oxygen Demand:

COD یک فاضلاب ، پس آب و یا آب آلوده ، عبارت است از میزان اکسیژن مورد نیاز برای اکسیداسیون مواد قابل اکسیداسیون موجود در آن. مقدار COD معمولا با استفاده از یک عامل اکسید کننده قوی در محیط اسیدی قابل اندازه گیر است. تعیین BOD با وجود ارزش فراوان به همراه دو نکته ضعف اساسی است. اولی طولانی بودن مدت آزمایش و دومی امکان مسموم شدن میکرو ارگانیسمهای مورد نظر در تماس با مواد آلوده در این مدت طولانی ، از اینرو COD ارزش فراوانی پیدا می‌کند.

درجه بندی فاضلابها

فاضلاب آبها بر حسب مقدار BOD درجه بندی می‌شود. فاضلابهایی که BOD آنها به ترتیب در حدود 210 ، 350 و 600 میلیگرم در لیتر هستند، فاضلابهای ضعیف ، متوسط و قوی هستند. برای جلوگیری از آلودگی آبها در بیشتر نقاط جهان ، هیچ فاضلابی حتی بعد از تصفیه در صورتیکه BOD آن بیش از 20 میلیگرم در لیتر باشد، مجاز به ورود به جریانهای سطحی و یا زیر زمینی نیست.

فاضلابهای غیر انسانی

باید دانست که در طبیعت تنها انسان نیست که با تولید فاضلاب یا پس آب باعث آلودگی آبها می‌شود. بلکه فعالیت حیوانات نیز در این آلوده سازی بسیار مؤثر است. در صورتیکه به عنوان مبنای مقایسه ، میزان آلودگی انسان را معادل یک BOD فرض کنیم، حیوانات دیگر نظیر اسب ، گاو ، گوسفند ، خوک و مرغ خانگی به ترتیب 11.3 ، 16.4 ، 2.5 ، 1.9 و 0.91 خواهند بود.

تخلیه بی رویه فاضلابهای صنعتی در آبهای سطحی

تخلیه بی رویه و پس آبهای صنعتی (و همینطور غیر صنعتی و کشاورزی) در آبهای سطحی ، موجب مرگ و میر حیوانات آبزی بخصوص ماهیها می‌گردد. جالب توجه است که تلاشی اجساد همین حیوانات خود مزید بر علت موجب آلودگی هر چه بیشتر می‌گردد. از دیگر اثرات مهم این فاجعه تبدیل فعالیت باکتریهای آب از حالت هوازی (Aerobic) یعنی توأم با مصرف اکسیژن به حالت بی هوازی (Anaerobic) و بدون نیاز به اکسیژن می‌باشد.

فعالیت باکتریهای بی هوازی ، توام با پیدایش نامطبوع و مواد قابل اعتراض است، بطوری که بوی زننده‌ای دارد و قابل اشتعال است. بدبو و بویی نظیر تخم مرغ گندیده دارد و ، سمی خطرناک بوده و بوی تند سیر می‌دهد. بطور کلی غالب محصولات از فعالیت باکتریهای بی هوازی برای زندگی دیگر موجودات بخصوص موجودات آبزی ، مضر است.

مواد شیمیایی ، ایجاد کننده اصلی فاضلاب صنعتی

از مهمترین و شناخته شده ترین مواد شیمیایی که در ابعاد وسیعی مصرف عمومی دارد و به علل مختلف ایجاد آلودگی می‌کند، عبارت از شوینده‌ها (Detergents) است. از حدود سالهای 1940 ، شوینده‌های مصنوعی وارد بازار مصرف شدند که مهمترین آنها عبارت بود از الکیل بنزن سولفانات. این نوع شوینده‌ها دارا یک نکته ضعف مهمی هستند که عبارت از عدم تجزیه آنها توسط مکرو ارگانیسمها است. وجود این مواد در آب باعث ایجاد کف می‌گردد و این کف باعث مشکلات فراوانی برای عمل تصفیه است و در ضمن باعث کندی عمل فتوسنتز می‌گردد.

استفاده از این شوینده‌ها بعدها در آمریکا و اروپا ممنوع شد تا سرانجام در سال 1965 شوینده جدیدی با نام LAS به بازار آمد که نکته ضعف مذکور را ندارد و توسط میکرو ارگانیسمها تجزیه می‌گردد. ترکیبات ازت دار نیز از طرق مختلف بویژه کودهای شیمیایی وارد فاضلابها می‌گردد. فسفر و ازت که از طریق فاضلاب وارد آب دریاچه‌ها می‌گردد و به علت تغذیه خوب گیاهان آبی پدیده‌ای به نام مسن شدن ایجاد می‌کند و ا ایجاد و ته نشین شدن لجن و گل و لای از عمق این دریاچه‌ها کاسته می‌شود و یکی از مهمترین اثرات نامطلوب این پدیده ، کاهش شدید اکسیژن آبهاست که منجر به تبدیل باکتریهای هوازی به بی هوازی می‌گردد.

مهمترین عوامل ضرورت عدم تخلیه فاضلابهای صنعتی به آبهای جاری و زیر زمینی

اسیدیته آزاد
مواد قلیایی قوی
غلظت زیاد مواد محلول
چربی و روغن
فلزات سنگن و مواد سمی
گازهای بدبو و سمی
مواد رادیو اکتیو
مواد معلق ، رنگ ، بو
ازدیاد دما
وجود میکرو ارگانیسمهای بیماری زا

مديريت استفاده از فاضلاب صنعتي در كشاورزي

رشد روزافزون جمعيت و افزايش تقاضا براي آب و غذا از يك طرف و محدود بودن منابع آبي و خشكسالي هاي اخير از طرف ديگر نظر برنامه ريزان و متخصصين علوم آب را به استفاده از آب هاي نامتعارف (آب هاي شور و فاضلاب ها ) معطوف كرده است . برخي از محققين نيز استفاده از فاضلاب در كشاورزي را به عنوان راه حلي جهت تخليه فاضلاب ها در محيط زيست پيشنهاد مي كنند كه در حقيقت پالايش اينگونه پساب ها در اراضي كنترل شده زراعي مدنظر مي باشد . استفاده از فاضلاب در كشاورزي مزاياي زير را مي تواند به دنبال داشته باشد . اولاً جاي گزين مناسبي براي آب هاي با كيفيت خوب كه در كشاورزي استفاده مي شوند مي باشد، ثانياً مواد غذايي موجود در فاضلاب نياز گياهان به كود را كاهش خواهد داد، ثالثاً در غالب شهرهاي بزرگ و صنعتي پساب هاي شهري و صنعتي به عنوان يك منبع ارزان قيمت و مطمئن (امكان دسترسي د ائم) شناخته شده اند . ليكن استفاده از اين پساب ها در كشاورزي به دليل وجود برخي آلاينده ها (عناصر سنگين ) و تبعات بسيار مخرب آنها بر محيط زيست به سادگي استفاده از آب هاي معمولي نيست و نياز به يك سري تمهيدات و تدابير مديريتي دارد. هدف اصلي از اين تحقيق ارائه ر اه حلي جهت استفاده از فاضلاب هاي صنعتي براي كشت گياهان مختلف مي باشد. بدين نحو كه از بخش كوچكي از مزرعه كه مجهز به سيستم زهكشي زيرزميني مي باشد، به عنوان فيلتري جهت جذب فلزات سنگين از پساب آلوده و از گياهان كشت شده در آن براي جذب فلزات به دام افتاده در خا ك استفاده خواهد شد؛ زه آب پالايش شده توسط اين سيستم جهت آبياري بقيه اراضي مصرف خواهد شد . براي انجام اين تحقيق 9 عدد ليسيمتر به قطر 60 سانتيمتر و ارتفاع يك متر از جنس پلاستيك به همراه يك لوله زهكش در كف هر يك، تهيه گرديد و با خاك سبك سندي لوم پر شدند . اين
ليسيمترها ابتدا تا هنگام استقرار گياه با آب چاه آبياري شد ند و پس از آن آبياري با پساب صنعتي (آب آلوده به سرب به ميزانmg/l 2 مس به ميزان mg/l 1 و روي به ميزان 25 ) صورت گرفت . آفتابگردان با مصرف صنعتي و يولاف و ني با مصرف علوفه اي گياهان مورد مطالعه بود ند كه هر يك در سه ليسيمتر كشت شدند . به منظور بررسي توانايي خاك در جذب فلزات سنگين نمونه هاي آب قبل از ورود به ليسيمتر و بعد از خروج از آن تهيه و آناليز گرديدند . غلظت فلزات سنگين در نمونه هاي جمع آوري شده از زه آب در تمام تيمارها زير حد مجاز مشاهده شد كه بي انگر عملكرد بسيار بالاي سيستم خاك (بالاي 98/5% ) در جذب فلزات مي باشد . بدين ترتيب مي توان با اعمال برنامه مديريتي فوق از زه آب پالايش شده اينگونه مزارع كنترل شده، براي آبياري ساير اراضي زراعي استفاده نمود . در انتهاي دوره آزمايش نمونه هاي گياهي نيز جهت تعيين ميزان جذب فلزات سنگين از خاك تهيه و آناليز گرديد . ميزان جذب روي توسط گياهان نسبت به دو فلز ديگر بيشتر بود كه دليل آن غلظت زياد روي در خاك مي باشد. درصد جذب فلزات توسط گياهان مورد مطالعه بين % 0/056 و 4/198% اندازه گيري گرديد كه بر پالايش سيستم توسط گياه دلالت دارد.

ميتوان گفت بهترين روش تخليه فاضلاب هاي صنعتي ، تصفيه آنها مي باشد ؛

روش­های پیشرفته تصفیه پساب­های صنعتی

از مهمترین نیاز‏های حیاتی بشر، وجود آب پاکیزه جهت ایجاد شرایط لازم برای زندگی انسان‏ها است. اما آن چه مورد توجه است تولید ضایعات و آلودگی‏های ناشی از مصرف آب جهت تأمین نیازهای جامعه‏بشری و به دنبال آن آلودگی منابع آبی در دسترس است. با توجه به این که یکی از مشکلات امروزی جوامع بشری حذف آلودگی‏های ناشی از فعالیت‏های صنعتی است راه‏های گوناگونی جهت حذف این آلودگی‏ها پیشنهاد شده است که یکی از مهم ترین این راه‏ها تصفیه بیولوژیکی می‏باشد.

پساب‏های صنعتی به عنوان یکی از مهم ترین آلاینده‏های محیط زیست به شمار می‏روند. نقش پساب تصفیه نشده در آلودگی آب‏های تازهبه حدی زیاد است که هر متر مربع پساب می‏تواند بیش از چهل متر مکعب آب را آلوده سازد. امروزه با توجه به روند روبه رشد صنایع و فراگیر شدن آلودگی ناشی از آب‏ها، توجه به رویکردهای بیولوژیک رشد فزاینده داشته است. روش‏های مختلف تصفیه بیولوژیکی، طی نیمه دوم قرن بیستم توسعه یافت و شاید لجن فعال به عنوان متداول ترین آن‏ها مطرح گردید. اما واقعیت این است که روش‏های هوازی از لحاظ اقتصادی، دارای هزینه انرژی بالا برای هوادهی می باشند. در نتیجه سیستم‏های بی هوازی باعث توجه بسیاری ازمتخصصان شده است. بهره گیری صحیح از فناوری بی هوازی در تصفیه پساب‏های صنعتی، در نتیجه توسعه و به کارگیری راکتورهای قوی بیولوژیکی از جمله راکتور بافل دار بی‏هوازی می شود. در این کتاب در فصل اول به بررسی پساب‏ها و آلاینده‏های موجود در آن پرداخته شده ومشخصات پساب‏های صنعتی مورد بررسی قرار گرفته است. انواع روش‏های تصفیه بیولوژیکی در فصل دوم و به خصوص روش لجن فعال در فصل سوم و روش تصفیه بی‏هوازی در فصل چهارم مورد بحث قرار گرفته شده است.در انتها راکتورهای بافل‏دار بی‏هوازی به عنوان یکی از روش‏های تصفیه بیولوژیکی بی‏هوازی معرفی شده است.

–  امروزه اکثر مهندسان محیط زیست می کوشند تا با ارائه راهکارهایی لزوم بازگرداندن مجدد پساب‏ها به چرخه فعالیت‏های صنعتی را روشن نمایند و­‏این همان مسأله‏ای است که منجر به‏ایجاد یک صنعت عظیم به نام تصفیه پساب گردیده است. باید در هر حالت به این سوال پاسخ داده شود که چه مواد آلوده کننده ای در پساب و به چه مقدار باید حذف شود تا سلامت محیط حفظ گردد، این عمل مستلزم بررسی شرایط و نیازهای محلی، همراه با کاربرد اطلاعات علمی و قضاوت مهندسی بر اساس آخرین تجارب و رعایت شرایط و مقررات ایالتی و کشوری می باشد. تصفیه اصولی پساب از اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ میلادی آغاز شد. در نیمه دوم قرن نوزدهم با تکامل تئوری میکربی توسط koch و Pasteur عصر جدیدی در زمینه بهداشت آغاز گشت.قبل از این تاریخ، اثر آلودگی در ایجاد بیماری‏ها ناشناخته بوده و از علم در حال تکامل میکروب شناسی نیز برای تصفیه کمتر استفاده می شد. در طول ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته تعداد صنایعی که پساب‏های خود را در شبکه پساب خانگی تخلیه می کنند، به طور فزاینده ای، افزایش یافته است. به خاطر اثرات سمی ناشی از وجود این پساب‏ها، مسئله اصلی ترکیب پساب صنعتی و پساب خانگی، مجدداً مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بسیاری از جوامع، پساب‏های صنعتی در تاسیسات جداگانه ای تصفیه شده و یا قبل از تخلیه در شبکه فاضلاب شهری به نحوی که اثرات زیان آور خود را از دست دهند، تحت تصفیه مقدماتی قرار می گیرند.مطالعه خواص پساب به منظور تعیین مشخصه‏های فیزیکی،شیمیایی، پساب و غلظت اجزاء تشکیل دهنده پساب و بهترین روش کاهش غلظت مواد آلوده موجود در پساب، صورت می پذیرد.

بیوراکتورها با استفاده از فرآیندهای بیولوژیکی می توانند در تصفیه پساب‏های صنعتی مورداستفاده قرار بگیرند.لجن فعال یکی ازمتداولترین روش‏های تصفیه بیولوژیکی پساب می باشد که ازاوایل قرن بیستم در اروپا و آمریکا به کار گرفته شده است وبه دلیل کاراییبالا در شرایط مختلف محیطی و قابلیت حذف طیف وسیعی از مواد آلاینده موجود در پساب‏ها،کاربرد گسترده ای در عرصه تصفیهبیولوژیکی پساب دارد. نامگذاری این فرآیند به لجن فعال به دلیل وجود توده میکروارگانیسم‏های فعال که قابلیت تثبیت پساب درشرایطهوازی را دارا هستند، می باشد. فیلترهای چکنده نیز از جمله سیستم‏های متداول تصفیه با بستر ثابت می باشند. نوع جریان درچنینسیستم‏هایی لوله ای می باشد. هر چند چنین جریانی با توجه به آنکه واکنش‏های بیولوژیکی اغلب از درجه مثبت بوده، سبب بالا رفتنراندمان می شود ولی از طرف دیگر جریان فوق در سیستم مشکلاتی را به وجود می آوردکه راندمان بالای آن را تحت الشعاع قرار میدهد. در میان مشکلات حاصل از بکارگیری سیستم تصفیه لجن فعال در تصفیه پساب‏های صنعتی، کم بودن مقاومت آن در مقابل آلاینده‏هایآلی دیرتجزیه پذیر را می توان نام برد. در این موارد اصلاح شیمی فیزیکی سیستم از طریق اضافه کردن پودر کربن فعال به تانک هوادهیلجن فعال،مورد توجه بسیاری از محققین بوده است. این عمل باعث جذب سطحی بیشتر آلاینده‏ها و تسریع رشد بیولوژیکی و در نتیجه حذفآلاینده‏ها می شود.درحقیقت توأم نمودن تصفیه شیمی فیزیکی، بیولوژیکی به عنوان مکمل یکدیگر، موجب بالا رفتن راندمان حذف آلاینده‏ها وحتی بهبود کیفیت ته نشینی لجن می شود.

در حال حاضر تصفیه بی هوازی به عنوان یکی از ارزان ترین روش‏های تصفیه پساب مطرح است. از جمله مهم ترین یافته‏هایتحقیقات در این زمینه بی هوازی در سه دهه گذشته که به عنوان کاراترین و فنی ترین و در عین حال ساده ترین راکتورها معرفی شدهاست، راکتور  UASB می باشد. اساس کار این نوع راکتورها بر تشکیل گرانول استوار است. گرانول سازی لجن، یک فرآیند بیولوژیکیاست که پارامترهای متفاوت و متنوعی در آن دخالت دارند به همین دلیل نظرات مختلفی در این رابطه ارائه شده است.فرضیه شیمی فیزیکی و فرضیه بیولوژیکی از جمله فرضیات مهم در توصیف چگونگی انجام فرآیند گرانولسازی می باشند.گرانول‏ها پس از تشکیل و و دانه بندیمناسب به عنوان سوبسترا استفاده می شوند. در شرایط مناسب گاز متان که محصول نهایی تصفیه بی هوازی می باشد،توسط باکتری‏هایمتان ساز تولید می شود. در فرآیندتصفیه بی هوازی سعی بر‏این است که با استفاده از فرآیندهای‏ زیستی مواد آلی را اکسید نموده وبخشی را به صورت دی اکسید کربن وبخش دیگر را به صورت مواد نامحلول و از طریق ته نشینی خارج نموده.درست است که‏این روش احتیاجی به هواددهی نداشته و حتی به عنوان محصول متان و هیدروژن دی سولفید نیز تولید می نماید اما کندی روش، مشکلات کنترل و بازدهی کم در کنار تولید بوی نامطبوع باعث گردیده تا استفاده از روش‏های هوازی بیشتر گردد. ذکر‏این نکته لازم است که امروزه دانشمندان درصدد هستند تا با استفاده از همین خاصیت در تولید بیوگازهایی همچون متان در کشورهایی که از نظر ذخایر گازی غنی نیستند استفاده نمایند.از دیگر خصوصیات سیستم‏های بی هوازی می توان به تولید لجن کمتر وامکان عملکرد متناوب لجن با غلظت بیشتر نسبت به سیستم‏های هوازی اشاره کرد.

بهره‏گیری صحیح از فناوری بی هوازی در تصفیه پساب‏های صنعتی،در نتیجه توسعه و به کارگیری راکتورهای قوی بیولوژیکی حاصل می شود.یکی از راکتورهای نسبتاً جدید در‏این نوع،راکتور چندمحفظه بی هوازی می باشد.این راکتورنخستین بار در سال ۱۹۸۱ توسط مک کارتی و همکارانش در دانشگاه استنفورد مورد استفاده قرار گرفت و تا به امروز تحقیقات مختلفی بر روی توانایی‏های آنها در تصفیه پساب‏های متفاوت صورت گرفته است؛ اما همچنان موارد مجهول فراوانی برای بهبود عملکرد آنها وجود دارد. مهمترین مزیت ABR، توانایی آن در جداسازی فازهای اسیدوژنز(اسیدسازی) و متانوژنز (متان سازی) باشد. با‏این عمل باکتری‏های اسیدوژنیک در فاز اول جمع شده و باکتری‏های متانوژنیک، فرآیند متان زایی را در فاز بعدی انجام می‏دهند.این راکتورها در مقایسه با راکتورهای دیگر دارای فضای مرده کمتر هستند.‏این مزیت سبب ساخت و تولید راکتورهای پیشرفته دیگری مانند راکتورهای بی‏هوازی چند مرحله‏ای، راکتورهای بی‏هوازی با بستر لجن طبقه‏بندی شده با جریان رو به بالاو صافی بی‏هوازی مرحله‏ای شده است. تمام سیستم‏هایی که در بالا نام برده شد، توانایی مناسبی در تصفیه پساب‏های صنعتی از خود نشان داده‏اند.

بررسی پساب‏ها و آلاینده‏های موجود در آن

۱-۱- آلاینده‏های پساب‏ها

مشخصات پساب‏های صنایع، از فرآیندتولید تاثیر به سزایی می‏پذیرد. در یک پساب صنعتی ممکن است صدها ویا هزاران نوع ترکیب شیمیایی وجود داشته باشند، مهمترین عوامل آلوده کننده‏ای که بر روی پساب‏ها تأثیر می‏گذارند در جدول ۱-۱ گنجانده شده‏اند. استانداردهای تصفیه ثانویه پساب، در ارتباط با دفع مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی، مواد جامد معلق و عوامل بیماری زا می‏باشند. بسیاری از استاندارداهایی که اخیراً وضع شده‏اند، از سخت‏گیری بیشتری برخوردار بوده و در ارتباط با حذف مواد مضرغیر آلی و حذف بهتر مواد آلی می‏باشند. در صورت لزوم استفاده مجدد از پساب، استانداردها طبیعتاً شامل شرایطی برای دفع مواد آلی مقاوم (غیر قابل تصفیه)، فلزات سنگین و در مواردی مواد جامد غیر آلی و محلول، خواهند بود.
مهمترین آلوده کننده‏هایی که بر روی تصفیه پساب تاثیر می‏گذارند.

مواد جامد معلق
در صورت تخلیه پساب تصفیه نشده به محیط آبی، مواد جامد معلق می‏توانند سبب تولید لجن و‏ایجاد شرایط بی‏هوازی گردند.

مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی    

این مواد که اساساً از پروتئین‏ها، هیدارتهای کربن و چربیها و مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی تشکیل شده‏اند بر حسب BOD (اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی) اندازه می‏گیرند. اگر ‏این گونه مواد را بدون انجام تصفیه در محیط تخلیه نمایند، تثبیت بیولوژیکی آنها باعث‏ایجاد نقصان در منابع طبیعی اکسیژن و تولید شرایط گندیدگی می‏شود.
عوامل بیماری زا

بیماری‏های مسری می‏توانند از طریق موجودات بیماری زای درون پساب، منتقل شوند.

مواد غذایی غیر آلی    

نیتروژن و فسفر، همراه با کربن از مواد غذایی غیر آلی بوده که برای رشد بیولوژیکی لازم می‏باشند اگر‏ این گونه مواد به د رون محیط‏های آبی تخلیه شوند باعث رشد گیاهان آبزی نامطلوب شده و در صورت تخلیه فروان در زمین باعث‏ایجاد آلودگی در آبهای زیر زمینی شوند.

مواد آلی مقاوم

این مواد با روش‏های عادی تصفیه، تجزیه نمی‏شوند. مواد فعال سطحی، فنول‏ها و سموم دفع آفات نباتی از‏این جمله می‏باشند.
فلزات سنگین

فلزات سنگین معمولاً از طریق فعالیت‏های تجاری و صنعتی به پساب افزوده شده که باید آن‏ها را حذف نمود.

جامدات محلول غیر آلی

مواد غیر آلی مانند کلسیم، سدیم و سولفات در اثر مصرف آب به پساب افزوده شده و در صورت استفاده مجدد از پساب باید حذف شود.

۱-۲- مطالعه خواص پساب

شناخت طبیعت و ماهیت پساب برای طرح و بکارگیری تاسیسات جمع‏آوری، تصفیه و دفع پساب و نیز حفظ کیفیت محیط به طریق علمی، ضروری می‏باشد. مطالعه خواص پساب به منظور تعیین مشخصه‏های فیزیکی، شیمیایی، پساب و غلظت اجزاء تشکیل دهنده پساب و بهترین روش کاهش غلظت مواد آلوده موجود در پساب، صورت می‏پذیرد. روشهای نمونه‏گیری از پساب، متدهای تجزیه و تحلیل نمونه‏ها و مطالب مورد استفاده برای ارائه نتایج حاصله در‏این قسمت توضیح داده شده‏اند.

۱-۲-۱- ترکیب پساب

منظور از ترکیب، مقادیر حقیقی اجزاء فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی موجود در پساب می‏باشند. در‏این قسمت ارقام واطلاعات مربوط به اجزاء پساب جمع‏آوری می‏شود.‏این مبحث همچین شامل لزوم تعیین دقیق تر مشخصات پساب و میزان مواد معدنی موجود در اثر مصرف آب، خواهد بود.

۱-۲-۲- مشخصات فیزیکی پساب

مهمترین مشخصه فیزیکی پساب، کل مقدار مواد جامد بوده که شامل مواد شناور، مواد معلق، مواد کلوئیدی و مواد محلول می‏باشد. سایر مشخصات فیزیکی پساب شامل بو، دما و رنگ می‏باشد. در‏این قسمت کل مقدار مواد جامد بررسی می‏شود.

۱-۲-۲-۱- کل مواد جامد

در تجزیه و تحلیل‏ها، مجموع مواد جامد درون پساب به آن دسته از موادی اطلاق می‏شود که پس از تبخیر پساب در دمای ۱۰۳ تا ۱۰۵ درجه سانتی گراد، باقی بماند. موادی که دارای فشار بخار قابل توجهی در‏این دما باشند، در طول تبخیر از بین رفته و به عنوان مواد جامد تلقی نخواهد شد. مجموع مواد جامدیا رسوبات باقی مانده حاصل از تبخیر را می‏توان با عبور حجم معینی از پساب از میان صافی، به دو گروه مواد جامد معلق و مواد جامد قابل صاف شدن طبقه‏بندی کرد. صافی‏ها را معمولاً بر اساس حداقل قطر مواد جامد معلق (یک میکرون) انتخاب می‏کنند. بخشی از مواد جامد معلق، شامل مواد قابل ته نشینی می‏باشند که در کف یک قیف مخروطی شکل (قیف‏ایمهوف)، طی ۶۰ دقیق ته نشین شوند. مقدار مواد جامد قابل ته نشینی می‏تواند مقیاسی تقریبی برای اندازه‏گیری میزان تولید لجنی باشد که طی عمل ته نشینی ازپساب جدا خواهد شد. بخش مواد جامد قابل صاف شدن شامل مواد جامد کلوئیدی و مواد جامد محلول می‏باشد. قسمت کلوئیدی ‏این مواد شامل ذرات ریز با قطر تقریبی ۱ میلی میکرون تا ۱ میکرون است. مواد جامد محلول شامل یونها و مولکول‏های آلی و غیر‏آلی بوده

وضعیت نابسامان خروجیهای پسابهای صنعتی درایران

بسیاری از کارخانجات وواحدهای تولیدی موجود درکشور به دلیل ساختارهای اقتصادی ضعیف وفقدان مدیریت جامع کنترل ونظارت های فنی وعمومی سیستمهای دولتی به عنوان آلاینده های زیست محیطی هستند. متاسفانه این موارد درطی سنوات اخیر بسیار دیده شده است.درکشور ، اکثر استانهای ما وحتی استان گیلان ما نیز ازاین قاعده مستثنی وبی نصیب نبوده است!!!از آنجايي که هر متر مکعب فاضلاب تصفيه نشده مي‌تواند حدود 50 متر مکعب از منابع آب را آلوده سازد، اگر در زمينه کنترل (جمع‌آوري، تصفيه و استفاده مجدد) فاضلاب‌هاي صنعتي اقدامي اساسي صورت نگيرد، همین پتانسيل اندک آبي کشور بویژه سفره های آب زیرزمینی به طور جدي در معرض خطر آلودگي قرار خواهد گرفت…..

فاضلابهای صنعتی به دلیل دارابودن اسیدیته آزاد ، مواد قلیایی قوی ، غلظت زیاد مواد محلول ، چربی و روغن ، فلزات سنگن و مواد سمی ، گازهای بدبو و سمی ، مواد رادیو اکتیو ، مواد معلق ، رنگ ، بو ، ازدیاد دما ووجود میکرو ارگانیسمهای بیماری زا به عنوان آلاینده های زیست محیطی می باشند.

هر روزه حجم بسيار زیادی از فاضلاب صنعتي آلوده، به منابع پذيرنده وارد مي‌شود که اکثرا اين تخليه  به چاه‌هاي جاذب صورت مي‌گيرد و خطر آلودگي آب‌هاي زيرزميني را در بر دارد. در اکثر کارخانه‌ها مشاهده شد تخليه فاضلاب‌هاي صنعتي به چاه‌ها به عنوان آسان ترين و اصلي ترين روش تخليه محسوب مي‌شود. در اغلب کارخانه‌ها و مناطق مسکوني اطراف اين صنايع، افراد براي مصارف روزانه و آشاميدني خود از آب چاه استفاده مي‌کنند و يا کارخانه‌ها در صورت نياز به آب در خط توليد، آب چاه را مورد استفاده قرار مي‌دهند. یادم می آید درکرمانشاه که بودم با چشم خودم دیدم که مردمان روستایی در نزدیک شهر کرمانشاه ودر جنب کارخانه پتروشیمی آب آشامیدنی آنها نیز به صورت روغنی یا مخلوط با نفت شده بود.

در کارخانجات تولید کاغذ ومقوا وکارتن نیز همانطویکه بایستی برای تفکیک کاغذهای زباله از اصول علمی استفاده کرد، باید با خریداری دستگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته تصفیه نیزگام بزرگی در راستای حفظ محیط زیست برداشته شود. در رابطه با تفکیک کاغذ‌های باطله با توسعه فرایندهای بازیافت کاغذ باطله گامهایی برداشته شده است لذا همان‌ گونه که کاغذ‌های باطله را در سیستم بازیافت به کاغذ تبدیل می‌کنیم، پساب ناشی از این فرآیند را نیز بازیافت می‌کنیم؛ در واقع آب دور ریزی نباید وجود داشته باشد. در بعضی از قسمت‌های یک کارخانه کاغذسازی لازم است از آب برای خمیر کردن کاغذ و شست‌وشوی نوارها و دستگاه‌ها استفاده شود، در این سیستمها آب با درجات پاکی مختلف در مراحل گوناگون مورد نیاز است. تمام آب‌ها در این سیستم مجدداً مورد استفاده قرار می‌گیرند و به هیچ‌وجه آب دور ریز نداریم، تنها آبی که در این سیستم مورد مصرف قرار می‌گیرد، آبی است که در فرآیند خشک کردن کاغذ تبدیل به بخار می‌شود و حجم ناچیزی دارد.
تخلیه بی رویه و پس آبهای صنعتی (و همینطور غیر صنعتی و کشاورزی) در آبهای سطحی ، موجب مرگ و میر حیوانات آبزی بخصوص ماهیها می‌گردد. جالب توجه است که تلاشی اجساد همین حیوانات خود مزید بر علت موجب آلودگی هر چه بیشتر می‌گردد. از دیگر اثرات مهم این فاجعه تبدیل فعالیت باکتریهای آب از حالت هوازی (Aerobic) یعنی توأم با مصرف اکسیژن به حالت بی هوازی (Anaerobic) و بدون نیاز به اکسیژن می‌باشد.

فعالیت باکتریهای بی هوازی ، توام با پیدایش نامطبوع و مواد قابل اعتراض است، بطوری که بوی زننده‌ای دارد و قابل اشتعال است.  بدبو و بویی نظیر تخم مرغ گندیده دارد و  ، سمی خطرناک بوده و بوی تند سیر می‌دهد. بطور کلی غالب محصولات از فعالیت باکتریهای بی هوازی برای زندگی دیگر موجودات بخصوص موجودات آبزی ، مضر است.

از مهمترین و شناخته شده ترین مواد شیمیایی که در ابعاد وسیعی مصرف عمومی دارد و به علل مختلف ایجاد آلودگی می‌کند، عبارت از شوینده‌ها (Detergents) است. از حدود سالهای 1940 ، شوینده‌های مصنوعی وارد بازار مصرف شدند که مهمترین آنها عبارت بود از الکیل بنزن سولفانات. این نوع شوینده‌ها دارا یک نکته ضعف مهمی هستند که عبارت از عدم تجزیه آنها توسط مکرو ارگانیسمها است. وجود این مواد در آب باعث ایجاد کف می‌گردد و این کف باعث مشکلات فراوانی برای عمل تصفیه است و در ضمن باعث کندی عمل فتوسنتز می‌گردد.

استفاده از این شوینده‌ها بعدها در آمریکا و اروپا ممنوع شد تا سرانجام در سال 1965 شوینده جدیدی با نام LAS به بازار آمد که نکته ضعف مذکور را ندارد و توسط میکرو ارگانیسمها تجزیه می‌گردد. ترکیبات ازت دار نیز از طرق مختلف بویژه کودهای شیمیایی وارد فاضلابها می‌گردد. فسفر و ازت که از طریق فاضلاب وارد آب دریاچه‌ها می‌گردد و به علت تغذیه خوب گیاهان آبی پدیده‌ای به نام مسن شدن ایجاد می‌کند و ا ایجاد و ته نشین شدن لجن و گل و لای از عمق این دریاچه‌ها کاسته می‌شود و یکی از مهمترین اثرات نامطلوب این پدیده ، کاهش شدید اکسیژن آبهاست که منجر به تبدیل باکتریهای هوازی به بی هوازی می‌گردد

کارخانجات تصفيه روغن نباتي و زیتون و توليد فرآورده‌هاي گوشتي نیزبه ترتيب با حدود 11000 و 320 متر مکعب در سال بیشترین وکمترین حجم پساب را تولید می کنند…در کارخانجات لبنیات نیز به ازاء هر تن حدود ۵۰ مترمکعب تصفیه خانه منظور می کنند …درکارخانجات کاغذ سازی این مقدار بیشتر بوده اما حسنش این است که بسیاری از این پساب دوباره به سیستم سیرکوله شده وبر می گردد.

کارخانه‌هاي مجهز به تصفيه خانه مناسب فاضلاب، بسيار محدود هستند.دلیل اینکه بسیاری از واحدها از اینگونه سیستمها استفاده نمی کنند این است که هیچگونه نظارتی بر فعالیتهای آنها به شکل جدی صورت نمیگیرد….بنابراین با شرایط اقتصادی نابسامانی که دارند وازآنجا که اکثرکارخانجات در ظرفیتهای پایین ظرفیت اسمی خود فعالیت عملی دارند تمایلی برای سرمایه گذاری بیشتر ندارند البته خودشان این سرمایه گذاری را نوعی هزینه کرد تلقی نموده و به توسعه این فرایند  رغبت نشان نمی دهند.

در صنايعي مانند کارخانه‌هاي دارويي، بهداشتي – آرايشي و توليد رنگ تنها از مخازن سپتيک استفاده مي‌شود. درلبنیات نیز عمدتا غیرشیمیایی وبه صورت بیلوژیکی است. در ميان کارخانه‌هاي صنايع کاغذسازي 62% آنها تنها تصفيه‌اي ناقص انجام مي‌دهند که عمدتا يک مرحله ته نشيني است. همانطوریکه قبلا گفتم ازخروجیهای آب خط تولید استفاده مجدد شده ودوباره این خروجیها به خط بر می گردند.در کارخانه‌هاي کارتن سازي دو نوع پساب نشاسته‌سازي و رنگ وجود دارد. در پساب نشاسته سازي که pH بيش از 10 دارد، مقادير زياد TSS و BOD و COD (به ترتيب حدود 570، 160 و 500 ميلي گرم بر ليتر) است.* pH متوسط در اين کارخانه‌ها در حد استاندارد و حدود 4/7 مي‌باشد.

کارخانجات سنگبری و…نیز به صورت ته نشینی تصفیه خانه دارند. در مورد صنايع آبکاري، 49% از اين کارخانه‌ها پساب خود را حتي بدون هيچگونه تصفيه‌اي تخليه مي‌کنند و اين قضيه حتي در کارخانه‌هاي بزرگ نيز وجود دارد.

باید دانست که در طبیعت تنها انسان نیست که با تولید فاضلاب یا پس آب باعث آلودگی آبها می‌شود. بلکه فعالیت حیوانات نیز در این آلوده سازی بسیار مؤثر است. در صورتیکه به عنوان مبنای مقایسه ، میزان آلودگی انسان را معادل یک BOD فرض کنیم، حیوانات دیگر نظیر اسب ، گاو ، گوسفند ، خوک و مرغ خانگی به ترتیب 11.3 ، 16.4 ، 2.5 ، 1.9 و 0.91 خواهند بود.

واما چه معیارهایی برای آلایندگی پساب ها وجود دارد:

پتانسیل و ظرفیت اکسیداسیون آبها ، یکی از معیارهای مهم آلودگی آنهاست. بطوری که می‌دانیم اکسیژن محلول در آب ، عامل اساسی زندگی و رشد حیوانات و گیاهان است. زندگی این موجودات بستگی به حداقل اکسیژن محلول در آب دارد. ماهی بیش از سایر جانداران و بی مهره‌گان در درجه دوم و باکتریها کمتر از تمام موجودات آبزی به اکسیژن محلول در آب نیاز دارند. در یک آب معمولی که ماهی در آن پرورش می‌یابد، غلظت اکسیژن محلول نباید کمتر از 5 میلیگرم در لیتر باشد و این مقدار در آبهای سرد به 6 میلیگرم در لیتر افزایش می‌یابد.

در صورتی که مقدار اکسیژن محلول در آب کمتر از حداقل مجاز برای زندگی جانداران آبزی باشد، آن آب ، آلوده تلقی می‌گردد. وجود مواد آلی در آب ، موجب مصرف و تقلیل مقدار اکسیژن محلول می‌گردد. غالب ترکیبات آلی موجود در آب دارای کربن هستند و فعل و انفعال مهمی که در محیط آبی به کمک باکتریهای خاصی انجام می‌پذیرد به ترتیب زیر است:

در این واکنش به ازاء 12 گرم کربن ، 32 گرم اکسیژن مصرف می‌شود. اگر فرض کنیم که مقداری روغن که حاوی 12 گرم کربن بوده ، در آب ریخته شود، با در نظر گرفتن حداکثر مقدار اکسیژن محلول در آب در شرایط معمولی (میلیگرم در لیتر) این مقدار روغن آبی در حدود 3555 لیتر را فاقد اکسیژن نموده و به معنی دیگر کاملا آلوده می‌نماید.

قابل پیش بینی است فاضلابها و پس آبها حاوی مقدار بسیار زیادی مواد آلی است که می تواند معیارمهم دیگری باشد. تقریبا آثار کلیه مواد مصرف در زندگی اجتماعی و همینطور صنایع ، در فاضلابها وجود دارد. تخلیه فاضلابها و پس آبها در آبهای معمولی آنها را به سرعت آلوده می‌کند و این در واقع زاییده وجود مقادیر بسیار زیاد مواد آلی در فاضلابها و پس آبهاست.
اکسیژن مورد نیاز جهت اکسیداسیون یک فاضلاب ، پس آب و یا آب آلوده معیار مناسبی برای آگاهی از حدود مقدار مواد آلوده کننده موجود در آنهاست. دو روش تعیین میزان آلودگی که بر اساس یاده شده در بالا متکی هستند، تحت عناوین COD و BOD شناخته شده‌اند.
(BOD (Biochemical Oxygen Demand:

BOD یک فاضلاب ، پس آب و یا آب عبارت است از میزان اکسیژن مورد نیاز میکرو ارگانیسمها در اکسیداسیون بیوشیمیایی مواد آلی موجود در آن. در حقیقت BOD تعیین کننده مقدار اکسیژن مورد لزوم برای ثبوت بیولوژیکی مواد آلی نمونه مورد نظر خواهد بود. اگر BOD آبی در حدود 1 میلیگرم در لیتر باشد، آب خوب و اگر به حدود 3 میلیگرم درلیتربرسد مشکوک و بیشتر از 5 ، آلوده است.
    (COD (Chemical Oxygen Demand:

COD یک فاضلاب ، پس آب و یا آب آلوده ، عبارت است از میزان اکسیژن مورد نیاز برای اکسیداسیون مواد قابل اکسیداسیون موجود در آن. مقدار COD معمولا با استفاده از یک عامل اکسید کننده قوی در محیط اسیدی قابل اندازه گیر است. تعیین BOD با وجود ارزش فراوان به همراه دو نکته ضعف اساسی است. اولی طولانی بودن مدت آزمایش و دومی امکان مسموم شدن میکرو ارگانیسمهای مورد نظر در تماس با مواد آلوده در این مدت طولانی ، از اینرو COD ارزش فراوانی پیدا می‌کند.
فاضلاب آبها بر حسب مقدار BOD درجه بندی می‌شود. فاضلابهایی که BOD آنها به ترتیب در حدود 210 ، 350 و 600 میلیگرم در لیتر هستند، فاضلابهای ضعیف ، متوسط و قوی هستند. برای جلوگیری از آلودگی آبها در بیشتر نقاط جهان ، هیچ فاضلابی حتی بعد از تصفیه در صورتیکه BOD آن بیش از 20 میلیگرم در لیتر باشد، مجاز به ورود به جریانهای سطحی و یا زیر زمینی نیست.

استفاده از گياهان براي تصفيه فاضلاب

رابطه انسان عصر حاضر با محيط زيست دستخوش بحران است. اين بحران در اثر دخالت و بهره برداري نامعقول و تخريب سودجويانه ، در محيط زيست ايجاد شده و اثرات زيانباري براي انسان و محيط اطراف او به همراه دارد.

در اين ميان پساب هاي ناشي از توليدات صنعتي و کارخانه ها و فاضلاب هاي شهري ، در کنار تخريب و کاهش منابع خدادادي ، فشار مضاعفي را بر اکوسيستم کره زمين تحميل مي کند.

اين مساله موجب شده تا دانشمندان از طريق روش هاي مختلف بار آلودگي پساب وارد شده به محيط را کاهش دهند. يکي از موثرترين روش ها که در چند سال اخير بشدت مورد توجه قرار گرفته است ، استفاده از گياهان در تصفيه فاضلاب به صورت گسترده است که در کشور ما به علت ناآگاهي و بي توجهي ، تنها به تحقيقات آزمايشگاهي محدود شده است.

از اين رو در اين گزارش با اشاره به اهميت تصفيه فاضلاب ، انواع روش ها و جايگاه آن در کشور به بيان ويژگي ها و کاربردهاي اين فناوري فراموش شده پرداخته ايم.

در قرن اخير رشد جمعيت ، بزرگ شدن شهرها، توليدات صنعتي و کشاورزي و مصرف مواد شيميايي گوناگون باعث شده که کره زمين بيش از هر زمان ديگري در معرض آلودگي قرار بگيرد. ورود مواد آلاينده به آب ها و تجمع آنها در آبزيان به واسطه خطراتي که براي انسان و ديگر موجودات ايجاد مي کنند، بخش مهمي از آلودگي محيط زيست را شامل مي شوند. آلودگي ناشي از يون هاي فلزات سنگين که روز به روز با پيشرفت صنعت بر مقدار و انتشار آن افزوده مي شود، از مهم ترين و خطرناک ترين آلوده سازهاي زيست محيطي محسوب مي شود.

خطر اصلي اين مواد به علت خاصيت تجمع پذيري آنها در بدن موجودات زنده است که از طريق زنجيره غذايي در کل اکوسيستم به گردش درآمده و در اثر فعل و انفعالات شيميايي به مواد سمي تر و خطرناک تر که خاصيت سرطان زايي دارند، تبديل مي شود. از اين رو کنترل ، کاهش بار آلودگي و تصفيه پساب ها از ديدگاه سلامت و بهداشت عمومي ، پيشگيري از نابودي آبزيان و جلوگيري از به هم خوردن زنجيره غذايي در اکوسيستم حائز اهميت است.

فاضلاب ، محصول زيان آور توليدات انساني

فاضلاب محلول رقيقي است که 99.9 درصد آن آب و فقط 0.1درصد آن را مواد جامد تشکيل مي دهد که بخشي از آن مواد آلي و بخش ديگر مواد معدني به حالت محلول يا معلق در آب است. بوي بد فاضلاب اغلب به علت مواد آلي موجود در آن است.

اين مواد بيشتر قابل تجزيه توسط ميکروب ها هستند که در اثر آن بوي نامطبوع ايجاد مي شود.علاوه بر تشکيل بو ، فاضلاب هاي دريافت کننده مدفوع انساني و حيوانات زنده در بردارنده عوامل بيماري زا هستند که از نظر آلودگي محيط بويژه منابع آب و خاک فوق العاده اهميت دارند.

طبق پژوهش هاي انجام شده هر گرم مدفوع حدود يک بيليون عدد اشرشياکلي (نوعي باکتري) و حدود 107*2.2 عدد استرپتوکوک و مقادير قابل ملاحظه اي از انواع ديگر موجودات زنده را در خود دارد.فاضلاب ها براساس منشاء تشکيل به فاضلاب هاي شهري ، فاضلاب هاي صنعتي و کشاورزي و هرزآب هاي سطحي تقسيم مي شوند.

مهم ترين تفاوت فاضلاب صنعتي با پساب شهري در داشتن مواد و ترکيبات سمي با خاصيت خورندگي زياد، خصلت قليايي و اسيدي در آنهاست.

اولين سيستم جديد براي دفع فاضلاب نيز در سال 1842 در هامبورگ آلمان به وسيله يک مهندس انگليسي ساخته شد که تا به امروز از قواعد آن استفاده مي شود.منظور از تصفيه پساب ، به دست آوردن آب پاکيزه از طريق جداسازي آلاينده ها از آب آلوده است که يکي از مهم ترين اهداف آن علاوه بر تامين شرايط بهداشتي انسان و حفاظت محيط زيست ، بازيابي و استفاده مجدد آن براي کشاورزي و آبزي پروري بويژه در کشورهاي خشک و نيمه خشک است ، اما در بسياري از کشورهاي در حال توسعه فاضلاب ها نه تنها بدرستي تصفيه نشده بلکه همانند گذشته غالبا به درون نزديک ترين آبراهه ، رودخانه يا برکه هاي فاضلاب تخليه مي شوند.

در اين صورت غلظت اکسيژن موجود در آب رودخانه يا تالاب به دليل فعاليت باکتريايي ميکروارگانيسم هاي داخل فاضلاب براي تجزيه مواد آلي محيط کم شده و به جاي آن مواد معدني پايدار ايجاد مي شود.

چنانچه اين کاهش زياد نباشد، با جذب اکسيژن اتمسفري جبران مي شود؛ اما اگر غلظت اکسيژن به پايين تر از 115ميلي گرم در ليتر برسد، اکسيداسيون هوازي کم شده ، باکتري هاي بي هوازي بدون اکسيژن ، مولکول هاي آلي را اکسيد (تجزيه) مي کنند که نتيجه آن ايجاد ترکيباتي مانند سولفيد هيدروژن ، آمونياک و متان است که براي بسياري از موجودات زنده سمي است.

در کشور ما نيز در حال حاضر با وجود بيش از 550 شهرک صنعتي ، فقط 50 شهرک صنعتي داراي تصفيه خانه فعال است و اگر تخليه بي رويه فاضلاب هاي صنعتي و شهري به صورت کنوني ادامه يابد، حتي سفره هاي آب زيرزميني نيز که در حال حاضر مهم ترين منابع تامين آب آشاميدني مردم در اغلب نقاط هستند آلوده شده و به دليل صرف هزينه هاي زياد براي تصفيه آنها، استفاده مجدد از آب هاي زيرزميني ديگر مقرون به صرفه نخواهد بود.

«تصفيه فاضلاب مقوله اي است که امروزه در کل دنيا پيشرفت هاي زيادي درخصوص آن به وجود آمده و بر اين اساس استانداردهاي جديدي استخراج شده است که فاضلاب ها را تا حد استاندارد آب آشاميدني تصفيه مي کند؛ اما در ايران به علت نبود اطلاع رساني کافي و برنامه ريزي صحيح ، روند به روزسازي و رسيدن به سطح استانداردهاي جهاني ، بسيار کند است.

صاحبان صنايع و کارخانه داران روش تصفيه فاضلاب را روشي هزينه بر و نه درآمدزا تلقي کرده و از آن سرباز مي زنند در حالي که نتايج ساير کشورها نشان داده است در صورت تبليغ و آموزش صحيح در اين زمينه ، ارائه آگاهي هاي لازم و تشريح فوايد اين امر در سوددهي و درآمدزايي براي کارخانه ، مي توان علاوه بر تشويق سرمايه داران به ايجاد تصفيه خانه بدون توسل به اعمال قانوني و جرايم سنگين ، روش هاي نويني را در اين باره به کار بست.

قوانین تخلیه فاضلاب در دریا

اين استاندارد باستناد ماده 5 آئين نامه جلوگيري ازآلودگي آب و با توجه به ماده سه همين آئين نامه و با همكاري وزارتخانه هاي بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، نيرو، صنايع، صنايع سنگين، معادن و فلزات، كشور و كشاورزي توسط سازمان حفاظت محيط  زيست تهيه و تدوين گرديده است. در اين استانداردهاي تعاريف و اصطلاحاتي كه بكار رفته است بشرح ذيل مي باشند:

 آب سطحي: عبارتست از آبهاي جاري يا دائمي، درياچه هاي طبيعي يا مصنوعي و تالابها.

 چاه جاذب: عبارتست از حفره يا گودال كه قابليت جذب داشته و كف آن تا بالاترين سطح ايستابي حداقل 3 متر فاصله داشته باشد.

 تراشه جذبي: عبارتست از مجموعه اي از كانالهاي افقي كه فاضلاب به منظور جذب در زمين به آنها  تخليه شده و فاصله كف آنها از بالاترين سطح ايستابي حداقل 3 متر باشد.

 كنار گذر: كانالي است كه فاضلاب را بدون عبور از بخشي از تصفيه خانه يا كل آن به بخشي ديگر و يا كانال خروجي هدايت كند.

 نمونه مركب: عبارتست از تهيه يك نمونه 24 ساعته از نمونه هايي كه با فواصل زماني حداكثر 4 ساعته تهيه شده اند.

ملاحظات كلي

1- تخليه فاضلابها، بايد براساس استانداردهايي باشد كه بصورت حداكثر غلظت آلوده كننده ها بيان مي شود و رعايت اين استانداردها تحت نظارت سازمان حفاظت محيط زيست ضروريست.

2- مسئولين منابع آلوده كننده بايد فاضلابهاي توليدي را با بررسي هاي مهندسي و استفاده از تكنولوژي مناسب و اقتصادي تا حد استانداردها تصفيه نمايد.

3- اندازه گيري غلظت مواد آلوده كننده و مقدار جريان در فاضلابها بايد بلافاصله پس از آخرين واحد تصفيه اي تصفيه خانه و قبل از ورود به محيط انجام گيرد.

• 4اندازه گيري جهت تطبيق با استانداردهاي اعلام شده قبل از تاسيسات تصفيه فاضلاب بايد بر مبناي نمونه مركب صورت گيرد. در سيستمهائيكه تخليه ناپيوسته دارند اندازه گيري در طول زمان تخليه ملاك خواهد بود.

5- لجن و ساير مواد جامد توليد شده در تاسيسات تصفيه فاضلاب قبل از دفع بايستي بصورت مناسب تصفيه شده و تخليه نهايي اين مواد نبايد موجب آلودگي محيط زيست گردد.

6- فاضلاب تصفيه شده بايد با شرايط يكنواخت و بنحوي وارد آبهاي زيرنده گردد كه حداكثر اختلاف صورت گيرد.

7- فاضلاب خروجي نيابستي داراي بوي نامطبوع بوده و حاوي كف و اجسام شناور باشد.

8- رنگ و كدورت فاضلاب خروجي نبايد ظواهر طبيعي آبهاي پذيرنده و محل تخليه را بطور محسوس تغيير دهد.

9- روشهاي سنجش پارامترهاي آلوده كننده بر مبناي روشهاي ذكر شده در كتاب Standard Methods for the Examination of Water and Waste Water خواهد بود

10- استفاده از سيستم سپتيك تانك و ايمهوف تانك با بكارگيري چاهها و يا تراشه هاي جذبي در مناطقي كه فاصله كف چاه يا تراشه از آ سطح آبهاي زير زميني كمتر از 3 متر مي باشد ممنوع است.

11- ضمن رعايت استانداردهاي مربوطه خروجي فاضلابها نبايد كيفيت آب را براي استفاده هاي منظور شده تغيير دهد.

12- رقيق كردن فاضلاب تصفيه شده يا خام بمنظور رسانيدن غلظت مواد آلوده كننده تا حد استانداردهاي اعلام شده قابل قبول نمي باشد.

13- استفاده از روشهاي تبخير فاضلابها با كسب موافقت سازمان حفاظت محيط زيست مجاز است.

14- استفاده از كنارگذر ممنوع است، كنارگذرهائيكه صرفاً جهت رفع اشكال واحدهاي تصفيه اي بكار رفته و يا در زمان جمع آوري توام فاضلاب شهري و آب باران مورد استفاده قرار مي گيرند مجاز است.

15- تاسيسات تصفيه فاضلاب بايستي بگونه اي طراحي، احداث و بهره برداري گردد. تا پيش بيني لازم جهت به حداقل رسانيدن آلودگي در مواقع اضطراري از قبيل شرايط آب و هواي نامناسب، قطع برق، نارسايي تجهيزات مكانيكي و …. فراهم گردد.

16- آن دسته از فاضلابهاي صنعتي كه آلودگي آنها بيش از اين استانداردها نباشد مي تواند فاضلاب خود را با كسب موافقت سازمان بدون تصفيه دفع نمايند.

شرکت سپهرسرویس با بکارگیری مجهزترین تجهیزات در زمینه ی تخلیه چاه فاضلاب آماده ی خدمت رسانی به شما شهروندان در تهران و حومه می باشد.

مطالب مرتبط:
انواع فاضلاب شهری دفع و تخلیه فاضلاب خانگی

لایروبی چاه و شستشوی شبکه ی فاضلاب(معرفی نازل های شستشو و لایروبی)
تخلیه و دفع کانال های فاضلاب

لایروبی انتقال و تخلیه کانال های فاضلاب

فاضلاب های شهری و روش های جمع آوری و تخلیه آن ها(فاضلاب خانگی و شهری)

منهول کانال فاضلاب چیست؟
انواع مختلف منهول فاضلاب

نصب منهول فاضلاب

نصب انشعاب فاضلاب و اتصال فاضلاب به فاضلاب شهری

اثرات مضر تخلیه فاضلاب در محیط زیست

موادی که تشکیل دهنده ی فاضلاب هستند بسته به نوع منبع آن متفاوت می باشد. برای مثال فاضلابی که از آشپزخانه می آید کاملا متفاوت از موادی است که از فاضلاب چاه دسشویی نشات میگیرند. به همین شکل مواد فاضلابی در کارخانه ها نیز بسته به نوع محصولی که تولید میکنند متفاوت است. فاضلاب هر کارخانه وابسته به محصولات آن می باشد.

در این رابطه فاضلاب هایی هستند که بسیار خطرناک می باشند و میتواند محتوی سم باشد. در این صورت قبل از آنکه به فاضلاب شهری تخلیه شوند می باد عمل تصفیه بر روی آن ها صورت گیرد.به عملی که پس از تخلیه فاضلاب بر روی مواد ان انجام میگیرد پیش تصفیه می گویند.تخلیه چاه،تخلیه چاه تهران،تخلیه چاه دسشویی،تخلیه فاضلاب پر شده،تخلیه چاه پرشده

در این قسمت به بررسی مواد موجود در فاضلاب و مضرات آن ها بر جان انسان ها می پردازیم:

1- عوامل بیماری زا موجود در فاضلاب:

از جمله عواملی که در فاضلاب ها سبب بیماری می شوند باکتریها، ویروس ها، پروتوزوئرها، انگل ها و قارچ ها می باشند که وجود آنها در فاضلاب هایی که در محیط هستند  سبب انتقال بیماری های واگیر در جامعه می گردد.

2- جامدات معلق:

جامدات معلق به دو بخش جامدات معلق قابل ته نشینی و غیر قابل ته نشینی تقسیم می شوند که اندازه ی آن ها بیشتر از یک میکرون است. اندازه گیری جامدات معلق درون فاضلاب از طریق عبور فاضلاب از صافی فایبرگلاس با منافذ حدود یک میکرون و درجه حرارت ۱۰۵-۱۰۳ درجه سانتیگراد صورت می گیرد.تخلیه فاضلاب صنعتی در تهران،تخلیه چاه کارخانه ها به صورت مکانیزه،تخلیه چاه حرفه ای،تخیه چاه و فاضلاب

مضرات ورود مواد معلق به منابع آب کدورت، کاهش عبور نور خورشید و تجمع رسوبات در کف رودخانه ها می شود که موجب کشته شدن ماهی ها شده و کیفیت آب را کم میکنند.

3–مواد آلی تجزیه پذیر:

شامل پروتئین ها، قندها وچربی ها است که بیشترین آن مربوط به پروتئین ها به میزان ۶۵ درصد و کمترین آن مربوط به چربی ها به میزان ۱۰ درصد است.

از جمله مضرات آن زمانیه که به وارد اب می شوند این است که این مواد در فاضلاب توسط میکروارگانیسم ها سب رشد و تکثیر و حصول انرژی به کار می رود.

4-مواد آلی تجزیه ناپذیر:

مواد آلی تجزیه ناپذیر موجود در فاضلاب شامل ترکیباتی مثل حشره کش ها،‌آفت کش ها،‌ترکیبات رنگی و ترکیبات آروماتیک و حلال های آلی و فنل ها می باشند. از جمله مضرات ورود این ترکیبات به منابع آب و محیط زیست باعث ایجاد بو و مزه و خطرات مسمویت و در مورد بعضی ترکیبات موجب سرطان زایی می شود.

5–فلزات سنگین موجود در فاضلاب:

شامل کروم، کادمیوم، سرب ،‌جیوه، روی ، ارسنیک و .. می باشد که این فلزات سنگین در کارخانه های صنعتی دیده می شوند ولی غلظت ان در فاضلاب شهری کم می باشد. اگر این فاضلاب ها به هر نحوی به بدن انسان وارد شوند سبب بروز مسمومیت در ان ها خواهند شد. که از جمله ی آن مصرف ماه های هایی است که به که این فلزات سنگین به درون بدن ان ها نفوذ کرده است.

6-مواد مغذی موجود در فاضلاب:

این مواد از ازت و فسفر تشکیل شده است که بدلیل وجود پاک کننده و مواد دفعی انسان شامل مدفوع و ادرار در فاضلاب موجود می باشد. از جمله مضرات این دسته از مواد در فاضلاب  سبب بروز پدیده پیری زودرس یا اتروفیکاسیون می گردد که با نزول کیفیت آب و از بین رفتن ماهی ها می شود.

7-TDS:

این مواد شامل آنیون ها و کاتیون ها مثل کلرور، سولفات، سدیم، پتاسیم، نیترات، بی کربناب، بی کربنات و فسفات و ….. می باشد که مجموعا تشکیل دهنده TDS فاضلاب می باشند. اطلاع از میزان TDS در استفاده مجدد از آب برای کشاورزی مهم می باشد زیرا بعضی از گیاهان نسبت به بالا بودن آن در آب و خاک دارای حساسیت می باشند.
آلودگی فاضلاب در هر شهری بستگی به مقدار بار آلودگی سرانه تولیدی و همچنین بستگی به میزان مصرف آب دارد که این دو پارامتر نیز تابعی از شرایط فرهنگی، اقتصادی،‌اجتماعی و اقلیمی جامعه می باشد.تخلیه چاه تهران و حومه،تخلیه چاه حرفه ای،تخلیه چاه مکانیزه در تهران،تخلیه چاه فاضلاب کارخانه ها

 

 

شرکت سپهرسرویس با بکارگیری مجهزترین تجهیزات در زمینه ی تخلیه چاهشهری و تخلیه چاه کارخانجات صنعتی با کارکنان مجرب و متخصص آماده ی خدمت رسانی به شما همشریان عزیز می باشد.

شماره تماس:09127101077

مطالب مرتبط:

انواع فاضلاب شهری دفع و تخلیه فاضلاب خانگی

لایروبی چاه و شستشوی شبکه ی فاضلاب(معرفی نازل های شستشو و لایروبی)
تخلیه و دفع کانال های فاضلاب

لایروبی انتقال و تخلیه کانال های فاضلاب

فاضلاب های شهری و روش های جمع آوری و تخلیه آن ها(فاضلاب خانگی و شهری)

منهول کانال فاضلاب چیست؟
انواع مختلف منهول فاضلاب

نصب منهول فاضلاب

دلایل ریزش چاه فاضلاب تخلیه نشده

لایروبی و تخلیه فاضلاب سپتیک تانک
استاندارد های ساخت چاه فاضلاب و قوانین حفاری

آیا گاز فاضلاب کشنده است؟
شماره تماس:09127101077

تخلیه چاه تهران|تخلیه چاه فاضلاب تهران لایروبی چاه مکنده

09127101077

تخلیه چاه تهران88014041  – تخلیه چاه فاضلاب درتهران

تخلیه چاه و لوله بازکنی تهران شبانه روزی

خدمات  تخلیه  چاه سپهر سرویس

لوله بازکنی تهرانو حومه با پمپ تراکم هوا و فنر لوله بازکنی

تخلیه چاه بصورت مکانیزه 100% تضمینی درتهران

تخلیه انواع سپتیک های لجن گیر و چربی گیر و منحول و لایروبی سپتیک

لایروبی چاه و کف تراشی توسط اکیپ مجرب سپهرسرویس در تهران

تشخیص دقیق محل حفر چاه با جدید ترین امکانات حفر

طوقه چینی چاه و کول گذاری میله ی چاه جهت جلوگیری از ریزش دیوار چاه فاضلاب در تهران

حفر انواع چاه جذبی و چاه عمیق آب و فاضلاب و چاههای ارت درتهران

تخلیه چاه و لوله بازکنی فوری درتهران 09127101077